Lo Gan

Tác phẩm Ao hoa súng(Water Lily Pond)của họa sĩ được bán với giá 74 triệu USD tại phiên Chritie's New York hôm 10/11. Sau khoảng 100 năm,ộcđờinhiềunỗiđaucủadanhhọmu bức tranh mới xuất hiện trên thị trường, được các nhà sưu tầm "săn đón" kịch liệt, thông tin về ông cũng gây chú ý trở lại.

Claude Monet sớm có tài năng hội họa, là người khai sinh trường phái Ấn tượng nhưng cuộc đời gặp nhiều nỗi đau. Theo The Art Story, Claude Monet (1840-1926) sinh ra trong một gia đình làm kinh doanh ở Paris (Pháp). Từ nhỏ, họa sĩ đã bộc lộ năng khiếu mỹ thuật. Thuở thiếu niên, ông thường vẽ tranh biếm họa khi rảnh, sau đó bán với giá 20 francs một bức. Điều này tạo động lực để Monet nghiêm túc theo đuổi nghệ thuật. Tuy nhiên, cha Monet muốn ông làm kinh doanh nên đã cắt viện trợ vì thất vọng với lựa chọn của con trai.

Trong giai đoạn đầu của sự nghiệp, Monet sáng tác nhiều nhưng không bán được tác phẩm, khiến ông lâm vào cảnh nghèo khó, phải vay tiền bạn bè. Danh họa thường viết thư than vãn, kể khổ với những người bạn, khẩn khoản xin họ kiên nhẫn và cho ông mượn thêm tiền.

Tình trạng này tiếp diễn khi họa sĩ sống cùng người vợ đầu tiên - Camille Doncieux, bất chấp sự phản đối của gia đình. Vì không bán được tranh, Monet cùng vợ trồng khoai tây để trang trải cuộc sống nhưng vẫn không thể thanh toán tiền thuê nhà, phải chạy trốn giữa đêm khi người chủ nổi giận và xua đuổi. Một số tranh của danh họa bị chủ nợ tịch thu do ông không đủ khả năng trả tiền. Trang DailyArt Magazine cho biết đối diện gánh nặng tài chính, Monet từng cố tự tử bằng cách dìm mình xuống sông Seine (Pháp).

Chiến tranh Pháp - Phổ năm 1870 khiến gia đình ông phải di cư sang London lánh nạn. Tại đây, Monet gặp Paul Durand-Ruel - người kinh doanh nghệ thuật. Durand-Ruel đồng ý mua một số tranh của ông và các họa sĩ theo đuổi lối vẽ không tuân thủ kỹ thuật hội họa. Những giao dịch này đã thay đổi cuộc đời Monet, khiến sự nghiệp của ông dần phát triển, đem lại thu nhập.

Năm 1874, Claude Monet trưng bày bức Ấn tượng mặt trời mọc(Impression, soleil levant), được ông sáng tác năm 1872, mô tả cảng Le Havre. Trong bài Sự trưng bày ấn tượng(L'Exposition des Impressionnistes) in trên tờ Le Charivari, nhà phê bình nghệ thuật Louis Leroy đã đặt ra thuật ngữ Ấn tượng (Impressionism), xuất phát từ tựa đề của bức họa.

Sau bài viết, trường phái Ấn tượng được ra đời, khởi nguồn từ bức tranh của Monet. Trong hội họa, thuật ngữ được sử dụng cho những tác phẩm khắc họa chính xác ấn tượng thị giác, dưới tác động nhất thời của ánh sáng và màu sắc. Với âm nhạc, trường phái này gồm những ca khúc có tiêu đề cụ thể nhưng nội dung mơ hồ, chú trọng vào sự khơi gợi.

Khi đạt được thành công, Monet lại gặp biến cố đau đớn nhất cuộc đời. Vợ danh họa - cũng là "nàng thơ" trong nhiều bức tranh ông vẽ - qua đời năm 1879, sau nhiều năm mắc ung thư. Cái chết của bà khiến họa sĩ suy sụp, bỏ sáng tác suốt thời gian dài. Alice Hoschedé - bạn thân của Camille thường đến an ủi Monet, giúp ông vượt qua cú sốc. Hai người dần gắn kết và trở thành vợ chồng.

Năm 1883, ông cùng Alice và các con - gồm con riêng của bà - chuyển đến Giverny (Pháp). Bảy năm sau, ông mua lại căn nhà và cải tạo khu đất trống bên trong. Họa sĩ tạo ra một khu vườn Nhật Bản, với hồ nước chứa đầy hoa súng và một cây cầu hình vòm. Ngôi nhà trở thành cảm hứng chính cho ông trong suốt hơn 30 năm cuối đời. Tại đây, ông thực hiện khoảng 250 tác phẩm cùng chủ đề Hoa súng (Nymphéas), bán nhiều ở Anh, Mỹ.

  Đường phố, thiên nhiên trong tranh Claude Monet

Năm 1911, người vợ thứ hai qua đời khiến Monet bị trầm cảm. Thời gian này, bệnh đục thủy tinh thể của ông trở nên nặng hơn. Ông gặp khó khăn trong việc nhìn các chi tiết của cảnh quan, đồ vật và nhận biết màu sắc. Dù được bác sĩ chẩn đoán tình trạng mắt, Monet vẫn phớt lờ, mong bệnh tự khỏi. Họa sĩ cố gắng vẽ, nhưng chỉ thực hiện lúc gần bình minh và hoàng hôn, khi ánh sáng dịu nhẹ để tránh chói mắt.

Những bức tranh danh họa vẽ trong giai đoạn thị lực giảm sút có tông màu phớt đỏ chung, theo The Guardian. Vì không cảm nhận được các màu xanh lam, xanh lục, ông thay thế bằng màu vàng, đỏ rực.

Năm 1922, Monet gần như mù hẳn, thị lực 1/10, phải dán màu lên các tuýp sơn. Ông quyết định phẫu thuật một năm sau đó vì không còn lựa chọn, song chỉ mổ một mắt để phòng trừ rủi ro. Sau cuộc phẫu thuật, họa sĩ dần cảm nhận được sắc tím và bắt đầu vẽ hoa súng với màu này.

Dù bệnh tật, Claude Monet vẫn nỗ lực sáng tác. Những tác phẩm cuối đời của ông được coi là kiệt tác hội họa giai đoạn đầu thế kỷ 20. Tại các cuộc đấu giá, tranh Monet đều được mua giá cao, trong đó những bức vẽ hoa súng của ông luôn khiến phiên đấu "dậy sóng". Năm 2018, một bức thuộc đề tài này được Christie's gõ búa gần 85 triệu USD. Các bức tranh hoa súng khổ lớn khác của ông hiện lưu giữ trong các bộ sưu tập lớn trên thế giới, còn một phần nằm tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (New York).

Minh Phương